Καληνύφτα- kali nifta (Salento, Σαλέντο/ Κ.Ιταλία)
Του ποιητή Βίτο Ντομένικο Παλούμπο,(Vito Domenico Palumbo, Calimera (Le), 1854-1918), ίσως η μέγιστη καλλιτεχνική μορφή του ελληνόφωνου Σαλέντου.
Λίγα λόγια για τα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας
Του Νίκου Βαλκάνου (OM Center).
Τα ελληνόφωνα τραγούδια της Κάτω Ιταλίας είναι σήμερα οι κύριοι φορείς της παράδοσης της «γκρεκάνικης» γλώσσας (του «griko»). Μιας από τις πολυτιμότερες παραδόσεις του ελληνισμού, που είναι ακόμα ζωντανή στις δυο ελληνόφωνες κοινότητες: του Σαλέντο (με 9 ελληνόφωνα χωριά και 40.000 περίπου κατοίκους) και της Καλαβρίας (με άλλα τόσα χωριά αλλά πολύ λιγότερο πληθυσμό).
Ένα ποιητικό, «τραγουδιστό» γλωσσικό ιδίωμα που διασώζει αρχαία στρώματα της ελληνικής γλώσσας, με νεότερες ιταλικές προσμείξεις, όποια άποψη κι αν δεχτεί κανένας για την καταγωγή του: αυτήν του Morosi (1870) ότι προερχόταν από τη γλώσσα των βυζαντινών του 9ου αι. ή των Gerhard Rohlfs – Γ. Χατζηδάκι ότι το πλήθος των δωρικών και άλλων αρχαίων λεξικολογικών στοιχείων μας πάει στα χρόνια της Μεγάλης Ελλαδας του 8ου π.Χ. αι. Αυτή τη δεύτερη ενίσχυσε και η έκδοση από την Ακαδημία Αθηνών του λεξικού του ελληνόφωνου ιδιώματος που επιμελήθηκε ο Αναστάσης Καραναστάσης…(απόσπασμα)
Γκρίκο (ελληνική γλώσσα της Ν. Ιταλίας)
Τι εν γλυτσέα τούση νύφτα τι εν ωρια
τσ εβώ ε πλώνω πενσέοντα σ εσένα
τσ ετου μπει στη φενέστρα σου αγαπη μου
της καρδίας μου σου νοίφτω τη πένα
Εβω παντα σ εσενα πενσεω
γιατί σένα φσυχή μου γαπω
τσαι που παω που σύρνω που στέω
στη καρδία μου πάντα σενα βαστω
Καληνυφτα σε φηνω τσαι παω
πλάια σου τι βω πίρτα πρικό
τσαι που παω που συρνω που στεω
στη καρδία μου πάντα σενα βαστώ
Μεταφορά στην Ελληνική (του ελληνικού κράτους)
Τι γλυκιά είναι τούτη η νύχτα, τι ωραία
και γώ ξαγρυπνώ και σε σκέφτομαι
και κάτω από το παραθύρι σου, αγάπη μου,
της καρδιας μου σου βγάζω τον πόνο
Λαλαλα λαλα λερο…
Εγώ σε σκέφτομαι πάντα
γιατί σένα, ψυχή μου, αγαπώ
και οπού κι αν πάω, που φεύγω, που στέκομαι
στην καρδιά μου πάντα σένα βαστώ
Λαλαλα λαλα λερο…
Καληνύχτα σε αφήνω και φεύγω
Κοιμήσου συ και εγώ πάω θλιμμένος
και οπού κι αν πάω, που φεύγω, που στέκομαι
στην καρδιά μου πάντα σένα βαστώ
μεταφορά στη νεοελληνική: 24γράμματα
Μετάφραση στα Ιταλικά
μετάφραση: Μανταλένα Μοντεντούρο
Com’è dolce questa notte, com’è bella
e io non dormo pensando a te
e qui sotto la tua finestra, amore mio
del mio cuore ti apro la pena
lalala lala lero…
Io sempre a te penso,
perchè te, anima mia, amo,
dove io vada, o fugga, o stia
te sempre porto nel mio cuore
lalala lala lero…
Buonanotte, ti lascio e vado via
dormi tu che io sono partito triste
dove io vada, o fugga, o stia
te sempre porto nel mio cuore
lalala lala lero…
