“Τα Τραγούδια της Ντροπής” Ναταλία Λαμπαδάκη
Κείμενο : Βασίλης Κομύτης
Φωτογραφίες : Στάθης Κατάρας
Ήτανε ακριβώς δύο χρόνια πριν, Φεβρουάριος 2020, που η παράσταση τα “Τραγούδια Της Ντροπής” ανέβηκαν για 4 Πέμπτες στο Κ.Ε.Τ. Έπειτα ήρθε ο Covid, πάραυτα τα τραγούδια βρήκαν το δρόμο τους. Ηχογραφήθηκαν, επιμελήθηκαν, έγιναν βιβλίο – cd και επιτέλους ξανά παρουσιάστηκαν. Σε όλο αυτό συνέπεσε και οι 17 γυναικοκτονίες μέσα στο έτος 2021. Μία εξαιρετικά λυπηρή τραγική επικαιρότητα.
Βρισκόμαστε την τελευταία Δευτέρα του Φλεβάρη έτους 2022 για την παρουσίαση αυτού του εγχειρήματος στο Ίλιον Plus. Δεν θα επισημάνω την εμφανή συγκίνηση της Ναταλίας όπου βγήκε πρώτη να κάνει την εισαγωγή και την παρουσίαση των ομιλητών, τον ασφυκτικά γεμάτο χώρο του Ίλιον Plus, ούτε θα επιμείνω στα λόγια από καταξιωμένους ανθρώπους του χώρου της τέχνης. Επιγραμματική αναφορά θα κάνω για την Κυριακή Αιλιανού (φιλόλογο και ραδιοφωνική παραγωγό) η οποία αναφέρθηκε συναισθηματικά για την έκδοση, τη νονά του τίτλου της εργασίας όλης Μάρθα Φριντζήλα (τραγουδίστρια, μουσικός, σκηνοθέτρια), βασική αρωγός της προσπάθειας η οποία έκανε μία μακροσκελή αναφορά και συσχετισμό για το δημοτικό τραγούδι, την τραγωδία και πώς αυτό όλο συνεχίζει σταθερά έως και σήμερα, και τελευταίος ομιλητής ο Παντελής Μπουκάλας. Τεράστιο το έργο του και εκτενή η έρευνά του πάνω στη δημοτική ποίηση – τραγούδι, συγγραφέας βιβλίων και πολλά άλλα που δεν είναι της παρούσης. Μετά τον λόγο των ομιλητών πού βασικά ήτανε, σαν να βρισκόταν ο ακροατής σε ημερίδα πάνω στο συγκεκριμένο θέμα (δημοτικό τραγούδι, παράδοση, τραγωδία) περάσαμε στο ζωντανό μέρος του προγράμματος που αφορούσε την παρουσίαση των εννέα τραγουδιών που περιλαμβάνει το βιβλίο – cd “Τα Τραγούδια της Ντροπής:
- Ένας ζηλόφθονος σύζυγος παρασύρεται από τις συκοφαντίες της παρέας του και μεθυσμένος σκοτώνει τη γυναίκα του με μόνα πειστήρια της προδοσίας να είναι τα λόγια των ξένων.
- Η ιστορία ενός απλού νέου που με έπαρση καυχήθηκε μπρος στον βασιλιά ότι μπορεί να διασχίσει τη θάλασσα πεζός. Με δέλεαρ τη βασιλοπούλα και υπόσχεση να την παντρευτεί αναπόφευκτα πνίγεται.
- Έστω και σε ονειρικό επίπεδο στην τρίτη ιστορία του δίσκου ο αγαπητικός είναι το θύμα η δε γυναίκα ο θύτης κάτι σπάνιο, με τελική επιθυμία της γυναίκας να βάψει τα μαλλιά της με το αίμα της καρδιάς του άντρα της.
- Γύρω στο 1930 μια υπερβολικά φιλελεύθερη νέα γυναίκα για την εποχή, φοράει παντελόνι, πηγαίνει στο καφενείο, πίνει, καπνίζει και χαρτοπαίζει με τον αγαπημένο της. Την ανίερη αυτή στάση την μαρτυρούν στον αδερφό της δύο φίλοι του και ακολουθεί η εν ψυχρώ δολοφονία από τον ίδιο της τον αδερφό.
- Η θρησκεία και η κοινωνική κατακραυγή λειτουργούν απαγορευτικά στο θέμα το αιμομικτικού έρωτα. Η έκνομη αγάπη είναι καταδικασμένη να καταλήξει στο θάνατο.
- Η τυχαία συνάντηση μιας κόρης με ένα βασιλόπουλο και η κίνησή της να του δώσει δύο ζευγάρια τριαντάφυλλα καταλήγει στην άγρια δολοφονία από την ίδια της την οικογένεια.
- Μία ανεπιθύμητη γέννα και η προσπάθεια της μάνας να εξαφανίσει το παιδί της πετώντας το σε κάποιο ρέμα επειδή πιθανόν η κύηση οφειλόταν σε βιασμό ή σε παράνομο έρωτα. Ευτυχώς εδώ ή παρολίγον παιδοκτόνος μάνα, μεταμελείται και τελικά νανουρίζει το μικρό της συμβουλεύοντάς το στο κυνήγι του ‘’να μη σκοτώσεις πέρδικα σαν μεγαλώσεις’’ γιατί τη ζωή του τη χρωστά σε μια μάνα πέρδικα.
- Η σύλληψη επ’ αυτοφώρω από τον άτυχο γιό, της μάνας του με τον εραστή της και η απειλή του να το μαρτυρήσει στον πατέρα του, αναγκάζει τη μάνα σε συνεργασία με τον εραστή να σφάξει το παιδί, να μαγειρέψει το συκώτι του και να ταΐσει τον άντρα της με αυτό. Το συκώτι αποκτά φωνή και αποκαλύπτει το έγκλημα με την προτροπή, “πιάσε τη μάνα σφάχτηνε”.
Η συγκεκριμένη παρουσίαση δεν θα μπορούσε παρά να τελειώνει με ένα σπαρακτικό μοιρολόι από την Απείρανθο της Νάξου αφιερωμένο στη γυναίκα του Μενούση, τον Αρμένου γιο, τον Καύκο, τον Βαγγέλη και την Αντρονίκη, τον Γιάννο και τη Μαριγώ, την Ροδοκρατούσα κόρη, τον Κωνσταντίνο, τη Μάνα Πέρδικα οι ήρωες των οχτώ προηγούμενων ιστοριών.
Μοναδική η ζωντανή παρουσίαση των τραγουδιών όπως τα διασκεύασε ο Σταύρος Ρουμελιώτης, (ο οποίος είχε όλη την επιμέλεια στις διασκευές και στις ενορχηστρώσεις των τραγουδιών), ο Φάουστο στο σαξόφωνο, ο Βασίλης Μαντζούκης στα τύμπανα και ο Λάμπρος Παπανικολάου στο κοντραμπάσο. Άγρυπνη η ματιά του Γιάννη Ταβουλάρη στον ήχο, έχοντας και όλη την ευθύνη για την ηχογράφηση και τις μίξεις των τραγουδιών. Ξεχωριστή αναφορά στον Παναγιώτη Ανδριανό που επιμελήθηκε το εξώφυλλο, έφτιαξε τα πρωτότυπα σκίτσα και είχε την γραφιστική επιμέλεια, σελιδοποίηση και φωτογραφίες σε αυτό το βιβλίο – cd.
Άφησα τελευταία την Ναταλία Λαμπαδάκη που πραγματικά κοσμεί το χώρο της μουσικής, με την φωτεινή της παρουσία, την αγάπη και το χαμόγελό της, τα μαθήματα φωνητικής που κάνει, μα πάνω από όλα τη λυρική αισθαντική φωνή της και τη βαθιά της γνώση πάνω στο τραγούδι. Θα περάσουν αρκετά χρόνια και αυτό το βιβλίο-cd θα γίνει στίγμα και συνέχεια όλων αυτών των μεγάλων ανθρώπων που έβαλαν το λιθαράκι τους στην έρευνα, την ανάλυση και τη διάδοση της παραδοσιακής μας μουσικής. Άξια συνεχιστής του Σίμων Καρά, της Δόμνας Σαμίου και βέβαια στα νεότερα χρόνια της Μάρθας Φριντζήλα. Είμαι ευτυχής που βρέθηκα τόσο στις παραστάσεις στο Κ.Ε.Τ., όσο και στην παρουσίαση της Δευτέρας.
Πριν κλείσω δεν θα μπορούσε όλη αυτή η εργασία να μην αφιερωθεί (όπως αναφέρεται και μέσα στο βιβλίο), στις αδικοχαμένες γυναίκες Βασιλική, Κωνσταντίνα, Caroline, Ελένη, Γαρυφαλλιά, Αννίσα, Μαρία, Σταυρούλα, Ελένη, Μόνικα, Δώρα, Νεκταρία, Ελόνα, Τζεβριέ, Αθηνά, Ταμάρα και Αλεξάνδρα.
Το βιβλίο (με πρόλογο του Παντελή Μπουκάλα), κείμενα και αναλύσεις για κάθε τραγούδι ξεχωριστά, περιλαμβάνει και το CD με τα εννέα “Τραγούδια Της Ντροπής” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΨΜ.
