Ο Χοακίν Ράφαελ Μπότομ γεννήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 1974 στο Σαν Χουάν, την πρωτεύουσα του Πουέρτο Ρίκο. Ανατράφηκε σε μια αντισυμβατική οικογένεια, αλλά με ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των μελών της. Ήταν το τρίτο από τα πέντε παιδιά του Τζον Λι Μπότομ και της Αρλιν Ντούνετζ, δύο αμερικανών από την ηπειρωτική χώρα. Οι γονείς του είχαν εγκαταλείψει τις δουλειές τους και υπηρετούσαν ως ιεραπόστολοι στην λατρευτική οργάνωση «Children of God» (νυν «The Family International»), με αποτέλεσμα να αλλάζουν συχνά τόπο διαμονής. Η μητέρα του μπορεί να ήταν Εβραία, αλλά πίστευε στον Χριστό.
Η αυγή του νέου αιώνα ανέδειξε τον 26χρονο Χοακίν Φίνιξ σε αστέρι πρώτου μεγέθους για την ερμηνεία του στο ρόλο του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κόμμοδου στο μπλοκμπάστερ του Ρίντλεϊ Σκοτ «Ο Μονομάχος» («The Gladiator»), που του χάρισε την πρώτη του υποψηφιότητα για τον Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου. Τα πλούσια υποκριτικά του προσόντα θα αναδειχθούν και στις δύο επόμενες ταινίες του «Quills, η πέννα της αμαρτίας» («Quills», 2000) του Φίλιπ Κάουφμαν και «Η συμμορία με τα χακί» («Buffalo Soldiers», 2001).
«Έχω σκεφτεί πολύ κάποια από τα ανησυχητικά θέματα με τα οποία βρισκόμαστε αντιμέτωποι συλλογικά. Πιστεύω ότι μερικές φορές αισθανόμαστε, μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι υπερασπιζόμαστε διαφορετικούς σκοπούς, αλλά εγώ, βλέπω την κοινότητα. Είτε μιλάμε για ανισότητα μεταξύ των φύλων είτε για ρατσισμό είτε για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ, είτε για τα δικαιώματα των αυτοχθόνων ή των ζώων, μιλάμε για τον αγώνα κατά της αδικίας»,
H συνεργασία του με τον σκηνοθέτη Μ. Νάιτ Σιάμαλαν απέφεραν δύο δυνατά θρίλερ, «Οιωνός» («Signs», 2002) και «Σκοτεινό Χωριό» («The Village», 2004), που άρεσαν στους λάτρεις του είδους. Το 2005, θα υποδυθεί τον θρυλικό ρόκερ Τζόνι Κας στο βιογραφικό δράμα «Walk the Line», που θα του χαρίσει την δεύτερη υποψηφιότητα για Όσκαρ, πρώτου ανδρικού ρόλου αυτή την φορά.
Μια τρίτη υποψηφιότητα θα έρθει το 2012 για την ερμηνεία του στην ταινία του Πολ Τόμας Άντερσον «The Master». To 2017, θα κερδίσει το βραβείο ηθοποιίας στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών για τον ρόλο του στο ψυχολογικό θρίλερ της Λιν Ράμσεϊ «Δεν Ήσουν Ποτέ Εδώ» (« You Were Never Really Here»).
Το 2019, σίγουρα θα αποτελέσει σταθμό στην καριέρα του. Η συγκλονιστική του ερμηνεία του στην ταινία-φαινόμενο του Τοντ Φίλιπς «Τζόκερ», του χαρίσε την τέταρτη υποψηφιότητα για Όσκαρ και το πρώτο του αγαλματίδιο στην κατηγορία Α’ ανδρικού ρόλου!
Εκτός κινηματογράφου ο Χοακίν Φίνιξ εμπλέκεται σε ένα πλήθος κοινωνικών και πολιτικών δραστηριοτήτων. Είναι μεταξύ άλλων μέλος της Διεθνούς Αμνηστίας, της οργάνωσης Peace Alliance, που στοχεύει στην δημιουργία Υπουργείου Ειρήνης στις ΗΠΑ και συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο της οργάνωσης The Lunchbox Fund, που παρέχει γεύματα σε φτωχά παιδιά της Νοτίου Αφρικής, και έχει ιδρύσει η πρώην αγαπημένη του Τοπάζ Πέιτζ-Γκριν. Αυτή την περίοδο την καρδιά του έχει κλέψει η ηθοποιός Ρούνι Μάρα.
